คุณแม่ส่วนใหญ่มักกังวลว่าตนเองมีเต้านมขนาดเล็กเกินไป ทั้งยังกังวลว่าจะเป็นเหตุให้มีน้ำนมสำหรับลูกน้อยกว่าคนที่มีเต้านมขนาดใหญ่หรือไม่ จริงๆ แล้ว ขนาดของเต้านมไม่สัมพันธ์กับการสร้างน้ำนมค่ะ เต้านมเล็กหรือใหญ่ขึ้นอยู่กับปริมาณไขมันในเต้านม แต่ส่วนที่สร้างน้ำนม คือ ต่อมและท่อน้ำนม ขนาดของเต้านมไม่มีผลต่อความสามารถในการสร้างน้ำนมให้ลูก และไม่ว่าหน้าอกคุณแม่จะมีขนาดเท่าใด มีความสามารถในการเก็บน้ำนมได้มากหรือน้อย ก็ล้วนแต่ผลิตน้ำนมได้เพียงพอสำหรับลูกของตัวเองค่ะ แต่อย่างไรก็ตามคุณแม่จะต้องปฏิบัติตัวให้ถูกต้อง และหมั่นกระตุ้นน้ำนมนะคะ
น้ำนมถูกผลิตขึ้นอย่างไร
น้ำนมถูกสร้างและผลิตมาจากเซลล์ที่บุอยู่ภายในกระเปาะเล็ก ๆ ของเนื้อเต้านม ซึ่งเซลล์เหล่านี้ได้รับการหล่อเลี้ยงจากเส้นเลือดบริเวณหน้าอก น้ำนมที่ผลิตได้ทีละเล็กละน้อยจะถูกเก็บสะสมไว้ภายใน ขณะที่คุณแม่ให้นมลูกน้ำนมที่เก็บไว้จะถูกขับออกมาจากกระเปราะผ่านไปตามท่อน้ำนมและไหลออกมาทางหัวนมให้ลูกได้ดื่ม เมื่อคุณแม่คลอดในช่วง 3 ถึง 5 วันแรก จะมีน้ำนมเหลือง “คอลอสตรัม” ซึ่งอุดมไปด้วยสารภูมิคุ้มกันโรคที่จะช่วยป้องกันโรคให้แก่ทารกแรกเกิด
ปัจจัยที่ส่งผลกับปริมาณน้ำนม
“โปรแลคติน”ซึ่งเป็นฮอร์โมนสำคัญที่กระตุ้นให้เซลล์ผลิตน้ำนมออกมา ฮอร์โมนตัวนี้ผลิตขึ้นที่ต่อมใต้สมองของคุณแม่ และจะหลั่งออกมาในปริมาณมากขณะตั้งครรภ์ และจะลดปริมาณลงทันทีหลังคลอด อย่างไรก็ตามระดับโปรแลคตินนี้จะเพิ่มสูงขึ้นทันที หลังคุณแม่ให้ลูกดูดนม และลดลงอย่างรวดเร็วหลังให้นมเสร็จ ดังนั้นคุณแม่ที่ให้ลูกดูดนมบ่อย ๆ จะเป็นการกระตุ้นการหลั่งโปรแลคตินค่ะ
ในทางตรงข้ามคุณแม่ที่ไม่ได้ให้ลูกดูดนมอย่างต่อเนื่อง หรือมีความเครียดสูง ก็จะส่งผลต่อการหลั่งฮอร์โมนโปรแลคตินเช่นกัน ดังนั้นปริมาณน้ำนมที่ผลิตจะมากหรือน้อยก็ขึ้นอยู่กับความถี่ในการกระตุ้นเป็นสำคัญ ซึ่งอาจมาจากทารกดูดเองจากเต้าหรือจากคุณแม่บีบกระตุ้น เพื่อเก็บน้ำนมเองก็ได้
ถ้าต้องการที่จะกระตุ้นให้ร่างกายผลิตน้ำนมเพิ่มขึ้นในแต่ละวัน สิ่งที่ต้องทำคือ พยายามนำน้ำนมออกจากร่างกายให้เร็วขึ้นและบ่อยขึ้น เพื่อให้มีน้ำนมสะสมในเต้าในช่วงเวลาระหว่างมื้อน้อยลง นั่นก็หมายความว่า หากต้องการเพิ่มน้ำนม ต้องทำให้เต้านมเกลี้ยงที่สุดเท่าที่จะทำได้ตลอดทั้งวัน ดังนี้
พยายามนำน้ำนมออกจากร่างกายให้บ่อยขึ้น ซึ่งคุณแม่อาจให้ลูกดูดบ่อยกว่าเดิท หรือ คุณแม่อาจเพิ่มการบีบหรือ ปั๊มน้ำนมระหว่างมื้อที่ลูกดื่ม
พยายามทำให้น้ำนมเกลี้ยงเต้าที่สุดเท่าที่จะทำได้ หลังจากการดูดหรือการปั๊มในแต่ละครั้ง ซึ่งวิธีที่ดีที่สุด คือใช้มือบีบไล่น้ำนมออกให้เกลี้ยงเต้าค่ะ