เต้านมอักเสบ
เต้านมอักเสบ เกิดจากการที่ท่อน้ำนมเกิดการอุดตันสะสมเป็นเวลาหลายวัน โดยไม่ได้รับการดูแลรักษาที่ถูกวิธี จนเต้านมเกิดการอักเสบ หรือเกิดจากภาวการณ์อักเสบของเต้านมที่เป็นมากขึ้นเรื่อยๆ
อาการเต้านมอักเสบเป็นอย่างไร ?
คุณแม่ที่มีอาการเต้าอักเสบ มักมีอาการปวด เต้าบวม แดง ร้อนบริเวณเต้านม และอาจมีไข้ ตลอดจนเกิดอาการหนาวสั่นร่วมด้วย หากไม่ได้รับการดูแลรักษาที่เหมาะสม อาจทำให้มีการติดเชื้อของเนื้อเยื่อเต้านม ต้องใช้ยาปฏิชีวนะในรักษา และอาจทำให้เป็นฝีหนองได้
อาการ ของเต้านมอักเสบ ได้แก่
- เต้านมไวต่อการสัมผัสมาก รู้สึกเจ็บเพียงแค่โดนก็รู้สึกเจ็บ
- รู้สึกอ่อนเพลีย เหมือนไม่สบาย
- เต้านมบวม แดง
- เวลาให้นม หรือปั๊มนม คุณแม่จะรู้สึก เจ็บ ปวด แสบ หากอักเสบมาก คุณแม่จะรู้สึกเจ็บหรือแสบเต้าตลอดเวลา
- ผิวเต้านมตรงที่อักเสบจะแดง มักเป็นรูปปิรามิด สังเกตดูเป็นสามเหลี่ยม หรือโคนไอศกรีม
- มีไข้มากกว่า 3 องศาเซลเซียส
- มักเป็นข้างเดียว แต่บางท่านอาจเป็นสองข้างพร้อมกันได้
สาเหตุของเต้านมอักเสบ
- น้ำนมระบายออกไม่ทันจนส่งผลให้เกิดท่อน้ำนมอุดตัน และทิ้งไว้นาน โดยไม่ได้รับการรักษาที่ถูกต้อง จนเกิดการอักเสบ น้ำนมที่คั่งค้างอาจเปลี่ยนเป็นถุงซิสท์น้ำนม (galactocoele) หรือ พัฒนากลายเป็นฝี ในที่สุด
- การที่คุณแม่หัวนมแตก และเชื้อแบคทีเรียที่อยู่บนผิวหนังของคุณแม่ หรือ เชื้อแบคทีเรียในช่องปากลูกผ่านแผลดังกล่าว เข้าไปในท่อน้ำนม
- การกระตุ้นน้ำนมด้วยการเข้าเต้า การปั๊มหรือการบีบที่มาเกินความจำเป็นจนนำไปสู่ภาวะ hyperlactation
- การสวมเสื้อในที่คับแน่นเกินไป เกิดการกดทับ ทำให้น้ำนมไหลออกได้ไม่ดีนักโดยเฉพาะอย่างยิ่งตอนปั๊มนม
ทำอย่างไรเมื่อเต้านมอักเสบ
- ให้ลูกเข้าเต้า หรือ ปั๊มนมแต่พอควรตามรอบปกติ เพื่อไม่ให้เกิดการกระตุ้นการผลิตน้ำนมที่มากเกินไป
- ในกรณีที่ข้างที่มีอาการอักเสบบวมเป็นมากจนน้ำนมไม่ไหล แนะนำให้สามารถให้ลูกเข้าเต้าอีกข้างไปก่อนจนกว่าข้างที่มีอาการอักเสบจะดีขึ้น ส่วนข้างที่มีอาการอักเสบแนะนำให้ประคบเย็นหรือนวดคลึงเบาๆ
- หลีกเลี่ยงการนวดเค้นอย่างรุนแรงบริเวณเต้านมข้างที่มีอาการอักเสบ
- หากมีอาการบาดเจ็บบริเวณหัวนม ควรหลีกเลี่ยงการเช็ดถูแรงๆหรือการใช้เข็ม สะกิด หรือเจาะด้วยตนเอง ให้ใช้เพียงครีมทาบางๆที่หัวนม
- ประคบเย็น หรือปรึกษาเภสัชกรเรื่องการรับประทานทานยาลดอาการปวดหรืออักเสบเบื้องต้น
- หากมีอาการอักเสบรุนแรง หรือภายใน 24-48 ชั่วโมงไม่ดีขึ้น ควรไปพบแพทย์เพื่อรับยาปฏิชีวนะ