โดยปกติแล้วร่างกายและกระบวนการการผลิตน้ำนมแม่ของแต่ละคนจะไม่เหมือนกัน ส่งผลให้คุณแม่บางท่านน้ำนมมาทันทีหลังคลอด ขณะที่คุณแม่บางท่านอาจใช้เวลา 3-7 วัน และต้องให้ลูกช่วยดูดกระตุ้นกว่าน้ำนมจะมา การที่น้ำนมแม่มาน้อยถือเป็นเรื่องปกติที่อาจจะพบได้ คุณแม่อย่าเครียดหรือกังวลมากเกินไป เนื่องจากความเครียด ความกังวล ส่งผลกระทบกับบริมาณน้ำนม
ทั้งนี้ทารกแรกคลอดมีน้ำและอาหารสะสมมาตั้งแต่อยู่ในครรภ์ จึงยังไม่ต้องการน้ำนมมากในช่วงแรก ไม่จำเป็นต้องให้นมเสริม ยกเว้นในทารกที่มีปัญหาด้านสุขภาพ เช่น ทารกน้ำหนักแรกเกิดน้อยหรือทารกที่คลอดก่อนกำหนด (มีพลังงานสะสมน้อย) ทารกน้ำหนักแรกเกิดมาก (ต้องการพลังงานมาก) ทารกที่มีปัญหาสุขภาพอื่น ๆ เป็นต้น
นมแม่ในช่วง 1-2 วันแรก แม้จะไหลน้อย แต่ก็เป็นน้ำนมที่มีคุณภาพ น้ำนมแรกจะมีสีเหลือง ดูข้น เราเรียกว่า หัวน้ำนม น้ำนมเหลือง (Colostrum)
ในช่วงหลังคลอดคุณแม่บางท่านอาจรู้สึกคัดตึงเต้ามากๆ เริ่มมีน้ำนมไหล แต่รู้สึกว่าปั๊มหรือเข้าเต้าอย่างไร เต้าก็ยังคัดอยู่ อาการดังกล่าวเป็นอาการปกติที่พบได้ เนื่องจากช่วงหลังคลอดจะมีการปรับเปลี่ยนของฮอร์โมน ทำให้มีเลือดมาเลี้ยงที่บริเวณเต้านมมากขึ้น ในวันที่ 2-5 หลังคลอดเต้านมจะสร้างน้ำนมมากขึ้น ทำให้เกิดการบวม และมีน้ำนมมาคั่งจำนวนมาก เต้านมมีขนาดใหญ่ขึ้น แข็งตึง เจ็บ และร้อน บริเวณลานหัวนมตึงแข็ง น้ำนมไหลออกไม่ค่อยดี และหัวนมถูกรั้งให้หดสั้น ทำให้ลูกอมหัวนมได้ลำบาก อาการเต้านมคัดมักเป็นทั้ง 2 ข้าง และหากมีน้ำนมค้างอยู่ในเต้านมนานจะส่งผลให้ร่างกายหยุดการสร้างน้ำนมชั่วคราว จนกว่าจะมีการระบายน้ำนมออกไป
Tips วิธีเพิ่มน้ำนม
- หมั่นกระตุ้นน้ำนม ด้วยการปั๊มนม และ/หรือ ให้น้องเข้าเต้า ทุก 2-3 ชั่วโมง
- พักผ่อนให้เพียงพอ ช่วงที่ลูกหลับหรือมีผู้ใหญ่ที่บ้านช่วยดูลูกให้ระหว่างวัน ให้คุณแม่หาเวลางีบหลับ
- ช่วงดึกให้นมท่านอน เพื่อให้คุณแม่ได้พักบ้าง
- สร้างบรรยากาศให้ลูกตื่นตอนดึกน้อยลง ลูกจะหลับได้ง่าย
- คุณแม่ควรทำใจให้สบาย ไม่เครียด เนื่องจากฮอร์โมนออกซิโตซินที่ช่วยกระตุ้นให้เกิดการหลั่งน้ำนมจะหลั่งได้ดีขึ้นเมื่อคุณแม่ผ่อนคลายและมีความสุข
- ทานอาหารให้หลากหลายและครบ 5 หมู่
- ตรวจดูว่าลูกดูดนมถูกท่าหรือไม่ เพราะถ้าดูดผิดวิธี คือลูกดูดนมไม่มิดถึงลานนม น้ำนมจะไหลน้อย
- ลูกดูดนมจากเต้านมให้บ่อยและนานขึ้น อย่างน้อยให้ได้ 8 ครั้งต่อวัน ครั้งละประมาณ 30 นาที
- การนวดประคบเต้านมด้วยผ้าอุ่นๆ ประมาณ 3 – 5 นาทีก่อนการให้นม จะช่วยให้น้ำนมพุ่ง และทำให้ปั๊มนมออกง่าย ช่วยลดอาการท่อน้ำนมตันหรือเต้านมเป็นไตได้
พรีเมียร์ โฮม เฮลท์ แคร์ (เครือรพ.ธนบุรี) ให้บริการสำหรับคุณแม่หลังคลอด ทั้งที่บ้าน ที่คลินิก อาทิ นวดเปิดท่อน้ำนม รักษาท่อน้ำนมอุดตัน แนะนำท่าเข้าเต้า เป็นต้น
โทร 021060077
